Assertiever worden door nee te zeggen, dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan. Maar het is wel nodig. Er komt dagelijks veel op je af, mailtjes, appjes, telefoontjes en ad hoc verzoeken van collega’s aan je bureau. Vaak komt een verzoek je niet goed uit, want je was net lekker met iets bezig. In dit artikel krijg je een praktische gesprekstechniek om nee te zeggen zonder de ander voor het hoofd te stoten.
Stel je voor: het is het begin van je werkdag. Je hebt net ingelogd en je ziet weer een waterval aan mailtjes. Je gaat gelijk aan de slag met de mails die je meteen kunt verwerken. Het geeft je een goed gevoel want je bent lekker bezig. Op naar inbox zero! Dan gaat de telefoon. Of je even iets wilt uitzoeken voor een collega. Je hebt hier eigenlijk geen tijd voor, maar je wilt ook weer niet moeilijk doen. Zoveel werk is het ook weer niet, toch?
Situaties nee zeggen
Voordat je er mee aan de slag gaat, zie je dat er alweer een paar nieuwe mailtjes binnen zijn gekomen. Een verzoek voor een vergadering, mailtjes van collega’s die óók iets van je willen. Het zijn op zich geen grote klussen, maar het stapelt wel allemaal op. En wie is nou eigenlijk de probleemeigenaar? Tussen alle bedrijven door werp je nog een blik op je to-do lijstje. Je schrikt, want hier staan ook taken op die je al een tijdje wilt afvinken.
En zo gaat het de hele werkdag door, élke werkdag. Er blijft werk binnenstromen. Je to do lijstje wordt alleen maar langer. Het is als drinken uit een brandslang. Herkenbaar? Hoe stop je dit?! Het is van belang dat je de toestroom van werk beperkt. Door vaker nee te zeggen ga je een stuk assertiever worden.
Nee zeggen tegen een ander is ja zeggen tegen jezelf
Je hebt het recht om nee te zeggen
Assertiever worden door nee te zeggen
Nee zeggen, het lijkt zo makkelijk. Toch durven veel mensen dit niet. Ze denken dat dit een lastig gesprek gaat opleveren. Hiervoor zijn meerdere redenen:
1. Sociale druk: Mensen willen vaak graag anderen helpen of voldoen aan verwachtingen, waardoor ze moeite hebben met het afwijzen van verzoeken.
2. Angst voor conflict: Het uiten van een negatief antwoord kan spanningen of conflicten veroorzaken, waardoor mensen vaak vermijden om nee te zeggen om confrontaties te vermijden.
3. Behoefte aan goedkeuring: Veel mensen hechten waarde aan wat anderen van hen denken en willen graag worden gezien als behulpzaam of vriendelijk. Dit kan hen ervan weerhouden om nee te zeggen uit angst voor afwijzing of kritiek.
4. Gebrek aan assertiviteit: Mensen met een gebrek aan assertiviteit kunnen het moeilijk vinden om hun eigen behoeften en grenzen duidelijk te communiceren, waardoor ze moeite hebben om nee te zeggen.
5. Schuldgevoel: Het afwijzen van verzoeken kan soms leiden tot gevoelens van schuld, vooral als mensen het gevoel hebben dat ze anderen teleurstellen of in de steek laten.
Door bewust te worden van deze factoren en te werken aan assertiviteit en zelfzorg, kunnen mensen leren om effectiever nee te zeggen wanneer dat nodig is.
"Nee" is een volledige zin
Heb je ooit deze uitspraak gehoord? Het klinkt lekker stoer, alsof je zegt: "Dit is het, deal with it." Maar eerlijk gezegd vind ik het te simplistisch. Het kan bot overkomen en lijkt me niet bevorderlijk voor de relatie met de ander. Hoewel je misschien denkt dat je duidelijk bent, is er een veel betere manier om nee te zeggen waarbij je stevig blijft op de inhoud maar de relatie intact houdt.
Stap 1: contact maken met de ander
Assertiever worden door nee te zeggen is niet complex. Gelukkig is er een praktische gesprekstechniek als het gaat om professioneel nee zeggen. Het is een kwestie van contact maken. Het is van belang dat je eerst contact maakt met de ander. Sta eerst stil bij het verzoek. Deze persoon komt niet voor niets bij jou. Hoe je contact maakt is vrij simpel: je herhaalt het verzoek of vat het samen in je eigen woorden. Bijvoorbeeld:
- Je wilt dat er nu naar het document gekeken wordt
- Ik begrijp dat je wil dat die persoon even terug gebeld wordt
- Ok, dus je wil dat ik even naar de instellingen kijk…
Stap 2: contact maken met jezelf
Goed, nadat je contact met de ander hebt gemaakt, ga je contact met jezelf maken. Je gaat de taak niet uitvoeren. Misschien heb je er later wel tijd voor, maar nu in ieder geval niet. Je gaat nu het verzoek weigeren. Ga daarbij niet iemand beschuldigen door te zeggen: “Dat had je maar eerder moeten vragen.” Het is van belang dat je het bij jezelf houdt. Daarom zeg je je boodschap in de ik-vorm.
Bijvoorbeeld:
- Ik heb daar nu geen tijd voor, want ik wil eerst dit document afmaken
- Ik ben nu bezig met iets dat prioriteit heeft
- Ik ga dat niet voor je doen, want…
Maak eerst contact met de ander en daarna contact met jezelf
Vriendelijk nee zeggen
Nu denk je misschien:“Ja, maar als ik eerst ga luisteren en vervolgens nee zeg, dan geef ik toch valse hoop?!” Ik ben ervan overtuigd dat je geen valse hoop geeft. Kijk, je kan ook meteen zeggen: ‘Sorry, geen tijd voor’, of ‘das niet mijn pakkie an’.
Je kunt je voorstellen dat dit niet al te vriendelijk en collegiaal over kan komen. Het is hierbij van belang dat je serieus even aandacht schenkt aan iemands probleem of verzoek. Hiermee laat je zien dat je geen hork bent die botweg iemand weg wuift.
Het kan voorkomen dat iemand het er niet mee eens is en gaat doordrammen of met ‘ja maars’ gaat komen. Dan geldt: blijf bij je standpunt en herhaal de stappen desnoods opnieuw. Zorg ervoor dat je niet telkens met nieuwe argumenten komt, want dan wordt een discussie die jullie allebei willen winnen.
Assertief nee zeggen tegen vrienden
Deze gesprekstechniek geldt ook voor privé gerelateerde zaken. Door vaker nee te zeggen geef je duidelijk aan wat je wel en niet kunt betekenen voor de ander. Hierdoor kun je je blijven focussen op waar je mee bezig bent. Assertiever worden door nee te zeggen is niet makkelijk, maar het levert je wel meer rust op en het maakt je een stuk productiever.
Leren nee zeggen op werk
Nog even de belangrijkste tips op een rij voor het assertiever worden door nee te zeggen:
- Je hebt het recht om nee te zeggen
- Nee zeggen tegen een ander is ja zeggen tegen jezelf
- Maak éérst contact met de ander en toon begrip voor iemands probleem of verzoek
- Maak dán contact met jezelf en weiger het verzoek. (Praat in de ik-vorm)
- Blijft de persoon doordrammen? Ga niet in discussie en kom niet met andere argumenten. Herhaal de vorige 2 stappen
Kun je wat extra ondersteuning gebruiken? Ik help professionals veerkrachtiger te worden door hen te leren beter voor zichzelf op te komen. Neem eens een kijkje naar mijn aanpak.
